Pagina's

dinsdag 5 november 2013

Ontmoeting met Mathieu Weggeman

Je koopt je vrijheid door goed te zijn


Vandaag college gehad van Mathieu Weggeman. Voor degenen die hem niet kennen, professor in organisatiekunde in Eindhoven en promotor van het Rijnlands denken en bekend van de boeken Leidinggeven aan Professionals, niet doen!, Meesterlijk organiseren en Het Rijnlands Boekje ( bit.ly/ms-mw) en nog een aantal boeken (echter die heb ik zelf niet gelezen).

Leuk om hem eens in levende lijve te ontmoeten. Boeiende enthousiaste kerel met een flink postuur, hetzelfde volume als een forse rugby-speler van 2 meter 10 vermoed ik, echter Mathieu is ongeveer 1 meter 70.

Hij begon zijn college met de 80/20-regel voor professionals: ca. 80% van de professionals is vakkundig en doet liever iets goed dan iets fout: dus geef hen ruimte en vertrouwen en stuur op output. Controleer hen vooral niet op aanwezigheid. Ze gedijen het best bij resultaatverplichtingen niet op inspanningsverplichtingen. Laat hen vooral geen staatjes of formuliertjes en vinklijstjes invullen, professionals willen vonken, niet vinken. 
De andere 20% van de professionals die niet (meer) kunnen, daar moet een leerproces voor worden ingericht, voor degenen die niet willen daar moeten regels en procedures voor komen. -Volgens mij moet je die mensen zo gauw mogelijk kwijt, maar dat is niet geheel HumanBeingManagement.-

Ik heb het wel eens eerder gezegd, maar dan nu met referentie (per slot les gehad van een prof.): 'Niets is zo ongelijk als gelijke behandeling van ongelijken' (Galjaard). Ik gebruik het ook bij mijn kinderen, "ik wil ook...", ik: "ben jij hetzelfde als hij/zij?", "Nee", "Okay" Werkt uitstekend en wellicht dus ook bij professionals. MW: "Professionals hebben recht op differentiatie en managers moeten durven differentiëren." Eigenlijk is dat ook bij Situationeel Leiderschap ([Hersey en] Blanchard 2007).

Wat ik ook nog een sterke dia vond, is 'differentiëren ten behoeve van flow' 
Hier zijn de assen 'kennisniveau' en 'moeilijkheid van de taken'. In het midden hiervan zit het optimum, de 'flow'. Wat hier vooral boeiend aan is, is wanneer geraakt iemand buiten de flow? Bij te moeilijk en te weinig kennisniveau: spanning, en te lage moeilijkheidsgraad en te hoog kennisniveau. Logisch, open deur, maar wordt hier op gestuurd? En is dat op taakniveau? Boeiend! Heb het hier maar eens over met je leidinggevende!

Ook Mintzberg zei het al in 1979: "Professional zijn niet te managen door het opleggen van regels en procedures of door het toepassen van (proces)informatiesystemen." Eigenlijk dus niets nieuws onder de zon. Maar nog steeds is er van die "Infantiele bureaucratische nikserigheid (Weggeman, 2013).

Wat is dan wel nieuw? Wellicht ken je het paradigma tussen vertrouwen en control. Hier kan je ook voor lezen, vertrouwen (van het bevoegd gezag van de professional) ten opzichte van de roep om transparantie (door het bevoegd gezag). Roep om transparantie is eigenlijk als de manager het niet weet of niet weet te sturen: "wees eens wat transparanter" (ofwel, ik snap je niet). Op deze assen, als beide laag zijn, hebben we het over een zorgeloze organisatie. 
Als vertrouwen (van bevoegd gezag van de professional) hoog is en roep om transparantie zacht dan hebben we het over het adagium "tell me" of wel, vertel eens wat er aan de hand is. Door planning en control is het managen door de jaren heen doorgeschoten via "show me" (toon eens aan wat er aan de hand is) naar "prove it to me", harde roep om transparantie (manager/politiek/etc. begrijpt het niet) en bewijs maar wat er aan de hand is, ten opzichte van een laag vertrouwen van bevoegd gezag in professional. Dus zijn er allemaal meetinstrumenten als accreditatie, iso-normen, balance-scorecards, cito-toetsen, instaptoets, evaluatie-formulieren, controlerende instanties, parlementaire enquête-commissies, FMA, etc. 

Weggeman ging vervolgens in op 'te veel management' en 'shared values genereren synergiezoekend samenwerkingsgedrag'. Met een quote van Maister, 1985: "The key to message to managers of professionals is: create meaning! Help your subordinates to find the excitement in their work. Doing this is the key to quality and productivity."

Andere quotes van Weggeman vandaag: 
-'Je koopt je vrijheid door goed te zijn'
-'als management er voor is om te optimaliseren, en er zijn vier management lagen boven je, dan wordt er heel wat geoptimaliseerd.'

Hoe moet het dan wel volgens Weggeman? Hoe dient er dan wèl gemanaged te worden?
Even zijn slide er bij pakken en citeren:
Professionals verwachten dat leidinggevenden:
- samen met de mensen een collectieve ambitie ontwikkelen
“Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen”
- medewerkers inspireren, betrekken bij de strategie 
en verder sturen op flow
- op tijd en eerlijk communiceren; er zijn en luisteren (MBWA)
- outputduidelijkheid geven en feedback
- assertief optreden naar mensen die niet goed meer zijn in het vak
- functioneren als hitteschild voor de ruis van ‘boven’
- een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude hebben

600 voor de jaartelling werd al beweerd:
"A leader is best when people barely know he exists, 
not so good when people obey and acclaim him,
worse when they despise him.
But a good leader, who talks little,
when the work is done, his aim fulfilled,
they will say: We did it ourselves."

Kortom, waardering voor mensen/professionals met liefde voor het vak is verdwenen, en daardoor zijn ook de mensen met liefde voor het vak verdwenen. Lees: te kort aan technici, te kort aan docenten, te kort aan verplegend personeel. 

Stelling van Weggeman: 'Zonder een op shared values gebaseerde collectieve ambitie, wordt de organisatie op den duur een eilandenrijk waar bureaucratie welig tiert en passie ver te zoeken is.' 
Mijn stelling is wat simpeler (ben misschien ook wat simpeler): 'Zonder waardering voor liefde voor het vak en vertrouwen in vakbekwaamheid, verdwijnt de passie in de gehele organisatie.' Dit lijkt mij het meest zorgelijke, dat betekent gelijk minder innovatie, minder aanpassend vermogen, minder veerkracht, minder veranderende business modellen. 

Daar heb ik het volgende keer over: 'Re-inventing business, Hoe bedrijven hun business-model innoveren' door Volbeda, Van den Bosch en Heij' ( bit.ly/ms-rb ). Weer een aanrader van mijn boekenlijst.

Ik wens je liefdevol werk. (door ga ik het ook nog een keer over hebben, taboe op het L-woord in business)
Tot de volgende keer!
Marcel, uw bedrijfskundig ondekkingsreiziger (ik zie overigens dat meer deze naam gaan claimen, ach prima)
 
 

1 opmerking:

  1. Voorbeeld: Brakel Aluminium met sociale innovatie en Plezier, Passie, Professionaliteit en Proactiviteit:
    Bit.ly/ms-vba

    BeantwoordenVerwijderen